Prawo rodzinne to zbiór przepisów, które dotyczą funkcjonowania członków rodziny. Obejmuje nie tylko kwestie majątkowe, ale również niemajątkowe – w tym związane z dbaniem o wspólne gospodarstwo domowe. Prawo rodzinne to przepisy prawa cywilnego, które zostały spisane w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym.

Podział Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy został skonstruowany tak, aby jak najbardziej wyczerpująco formułować zasady dotyczące funkcjonowania polskiej rodziny. Podstawowe elementy kodeksu to:

• Związek małżeński – część dotyczy relacji pomiędzy małżonkami – zarówno jej utworzenia, jak i zasad funkcjonowania po wstąpieniu w związek małżeński. Regulowane na poziomie ustawy są zarówno stosunki majątkowe, jak i niemajątkowe pomiędzy partnerami. W kodeksie uregulowano również zasady rozwiązania związku małżeńskiego.
• Stosunek pokrewieństwa – ten element ustawy określa zależności między członkami rodziny, których łączy stosunek pokrewieństwa. Kodeks nie tylko określa, jak ustala się takie więzi, ale również jakie prawa i obowiązki z nich wynikają.
• Opieka i kuratela – przepisy na ten temat dotyczą warunków i zasad sprawowania opieki i kurateli. Celem regulacji tych kwestii na poziomie ustawowym jest zapewnienie ochrony jednostkom słabszym, które ze względu na wiek bądź stan psychiczny nie są w stanie samodzielnie zarządzać swoimi sprawami.

Główne zasady prawa rodzinnego

Prawo rodzinne i opiekuńcze opiera się o kilka podstawowych zasad. To one są kluczowe podczas analizowania znaczenia przepisów kodeksu.

Jedną z najważniejszych zasad w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym jest zasada dobra dziecka. Na jej podstawie wszystkie działania opiekunów, ale również sądów, powinny być przeprowadzane z uwzględnieniem interesów małoletniego. Przyznanie dziecku wysokiego poziomu ochrony jest uzasadnione jego słabszą pozycją i mniejszymi mocami sprawczymi.

Bardzo ważna dla prawa rodzinnego jest również zasada ochrony rodziny. Polskie prawo powinno dbać o tę podstawową komórkę społeczną i jej dobro musi być priorytetowe podczas rozwiązywania sporów prawnych.

Najważniejsze pojęcia z zakresu prawa rodzinnego

Prawo rodzinne to rozległy zbiór regulacji, których głównym celem jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania rodziny.

Do najważniejszych pojęć w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym należą:

• Władza rodzicielska – prawa i obowiązki, które mają rodzice względem dzieci. Nabywa się ją po urodzeniu dziecka, a utrata przed uzyskaniem pełnoletności może być orzeczona tylko przez sąd.
• Obowiązek alimentacyjny – obowiązek dostarczania środków finansowych na utrzymanie innej osoby. W Polsce dotyczy głównie dzieci, ale w niektórych sytuacjach może być rozciągnięty również na inne osoby w rodzinie (np. rodziców).
• Opiekun – osoba, która sprawuje prawną i finansową opiekę nad osobą, która nie jest w stanie zadbać o swoje interesy samodzielnie. Może tu chodzić zarówno o dziecko, jak i ubezwłasnowolnionego.
• Adopcja – przyjęcie do rodziny dziecka, które nie ukończyło 18 roku życia i wymaga zastępczej władzy rodzicielskiej.