W ostatnim czasie Sąd Najwyższy wydał przełomową uchwałę w zakresie objętym ustawą o Krajowym Rejestrze Sądowym. Powództwo przeciwko Skarbowi Państwa zostało uwzględnione. Z uchwały wynika, że pozwany ma w toku postępowania egzekucyjnego jedynie możliwość powoływania się na ograniczenie odpowiedzialności z nabytego mienia. Co to oznacza w praktyce? 

Stan faktyczny sprawy  

Sprawa, która znalazła swój finał w Sądzie Najwyższym, dotyczyła umowy, na podstawie której spółka z ograniczoną odpowiedzialnością miała dostarczać i odbierać przesyłki pocztowe obejmujące należności na rzecz osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Podmiot pobrał opłaty od odbiorców, ale nigdy nie przekazał środków. Mimo to powództwo w sprawie oddalono. Prokuratura wszczęła dochodzenie w sprawie przywłaszczenia, które jednak zostało ostatecznie umorzone. 

Wykreślenie z KRS bez postępowania likwidacyjnego 

Spółkę wykreślono z KRS w lipcu 2017 roku bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Poszkodowany w sprawie zdecydował się pozwać Skarb Państwa. Sąd oddalił jednak powództwo, wskazując, że powód nie wykazał, aby majątek spółki w rzeczywistości istniał. 

Powód nie zgodził się z wyrokiem. W apelacji zarzucił naruszenie art. 25e ustawy o KRS. Podniósł, że skoro Skarb Państwa nabywa nieodpłatnie z mocy prawa mienie nierozporządzone, pozostałe po wykreślonym z Rejestru podmiocie bez względu na przyczynę wykreślenia, to właśnie Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność z nabytego mienia za zobowiązania podmiotu wykreślonego z Rejestru.

Wątpliwości w sprawie 

Rozpatrujący sprawę sąd nabrał wątpliwości, czy taka odpowiedzialność jest uwarunkowana wcześniejszym wykazaniem, że wykreślona spółka pozostawiła jakiekolwiek mienie, które mogło zostać nabyte przez Skarb Państwa. 

Rozpatrujący sprawę Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na rozbieżności w orzecznictwie w tym zakresie. Podkreślił, że omawiana odpowiedzialność Skarbu Państwa jest rzeczowa i ogranicza się do wartości nabytego majątku. Tym samym nie można mówić o nieograniczonej odpowiedzialności Skarbu Państwa. 

Wyrok po myśli powoda

20 kwietnia 2023 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której wskazano, że uwzględniając powództwo przeciwko Skarbowi Państwa na podstawie ustawy o KRS, sąd zastrzega pozwanemu jedynie prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności z nabytego mienia na podstawie art. 319 k.p.c.

Wyrok jest korzystny dla powoda i może stać się podstawą przyszłych orzeczeń.